Παρασκευή 18 Ιουλίου 2008

Σώστε το Σκυριανό αλογάκι.



Οι 104 μικρόσωμοι απόγονοι μιας αρχέγονης ράτσας απειλούνται με εξαφάνιση
(άρθρο της Τάνιας Γεωργιοπούλου από την ιστοσελίδα kathimerini.gr, δημοσίευση 22-04-06)
Σας φαίνεται ότι το άλογο που απεικονίζεται στη ζωφόρο του Παρθενώνα είναι μικρόσωμο σε σχέση με τον αναβάτη του;

Oτι οι άνθρωποι είναι πιο ψηλοί σε σχέση με τα ζώα, τα οποία δεν έχουν τις ιδανικές αναλογίες ενός καθαρόαιμου ίππου; Αυτό συμβαίνει γιατί σύμφωνα με τους μελετητές στη ζωφόρο απεικονίζεται το ελληνικό άλογο που ήταν μικρόσωμο και μάλλον βαρύ. Aξιος απόγονος, αν όχι και πιστή απεικόνιση του εικονιζόμενου, είναι το Σκυριανό αλογάκι, μία από τις έξι ελληνικές φυλές αλόγων (Ηλείας, Μεσσαράς, Πηνείας, Θεσσαλίας και Σκύρου).



Η μικρόσωμη φυλή αλόγων Σκύρου είναι αρχαία φυλή και μια από τις πιο σπάνιες που υπάρχουν στον κόσμο αφού ελάχιστα άτομα της συγκεκριμένης ράτσας βρίσκονται σήμερα στην Ελλάδα. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός, περίπου 104 άλογα, ζει ελεύθερος στο ΝΑ τμήμα της νήσου Σκύρου, στην περιοχή «Βουνό» στο όρος Κόχυλας, ενώ μικρότεροι πληθυσμοί εκτρέφονται στο Αγρόκτημα της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ στη Θεσσαλονίκη, στην Κέρκυρα μέσω του προγράμματος SILVA και στο Αγρόκτημα Αμφίκαια στους πρόποδες του Παρνασσού. Για τη διάσωση του μικρόσωμου αλόγου που, σήμερα κινδυνεύει να εξαφανισθεί, καθώς δεν «χρησιμεύει» πια στους ανθρώπους για τις αγροτικές και οικιακές εργασίες, ο Δήμος Σκύρου οργάνωσε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο νησί την προηγούμενη Τρίτη. Στόχος της προσπάθειας ήταν ο συντονισμός των ενεργειών όλων όσοι με κάποιον τρόπο «εμπλέκονται» στη ζωή του αλόγου.



Το αλογάκι της Σκύρου θεωρείται απόγονος των αλόγων που είχε ο Αχιλλέας στο ταξίδι του στην Τροία, συνδέεται με τα άλογα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των αλόγων που απεικονίζονται στην πομπή των Παναθηναίων στη ζωφόρο του Παρθενώνα.



Ξεχωριστή ράτσα

Τα Σκυριανά αλογάκια δεν πρέπει να συγχέονται με τα πόνυ που είναι μικρά και... κοντόχοντρα και αποτελούν τελείως διαφορετική ράτσα αλόγου. Τα αλογάκια της Σκύρου μοιάζουν πολύ με τα μεγαλόσωμα άλογα τα οποία ζουν σήμερα σε οποιοδήποτε μέρος της γης, αλλά λόγω του μικρού μεγέθους τους έχουν καταχωρισθεί ως ξεχωριστή ράτσα, που οι ειδικοί έχουν ονομάσει EqvusCabalusSkyriano. Μάλιστα θεωρείται ότι παλαιότερα είχαν μεγαλύτερη διάπλαση από τη σημερινή, αλλά έγιναν τόσο μικρόσωμα για να αντεπεξέλθουν στις αντίξοες συνθήκες της ζωής στο νησί.

Σήμερα τέσσερις χιλιάδες χρόνια μετά την εμφάνιση –σύμφωνα με τους επιστήμονες– τα αλογάκια της Σκύρου απειλούνται με εξαφάνιση. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία τα 104 άλογα που υπάρχουν ακόμα στη Σκύρο ζουν ελεύθερα στο ορεινό τμήμα του νησιού σε μια έκταση 35.000 στρεμμάτων. Ζουν σε αγέλες με αρχηγό έναν επιβήτορα και 5-7 θηλυκά με τα μικρά τους. Από τα 104 άλογα τα 41 είναι αρσενικά και τα 63 θηλυκά.



Αν και διαθέτουν ιδιοκτήτες, ορισμένοι δεν ενδιαφέρονται να τα φροντίζουν τους θερινούς μήνες που η βλάστηση μειώνεται σημαντικά και τα ζώα δεν μπορούν να βρουν τροφή. Ίσως ένα κίνητρο θα ήταν τα χρήματα από το κοινοτικό πρόγραμμα για την ενίσχυση φυλών αγροτικών ζώων που απειλούνται με εξαφάνιση, κονδύλι που φτάνει τα 475 ευρω τον χρόνο για καθέναν από τους ιδιοκτήτες. Όμως, καθώς τα ζώα διαβιούν ελεύθερα, είναι δύσκολη η ένταξη στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Σύμφωνα με τον κ. Νίκο Κρητικό, γεωπόνο - ζωοτέχνη, «έως το 2002 επιδοτούνταν ο κάθε ιδιοκτήτης με το ποσό των 117 ευρω ετησίως για κάθε άλογο άνω των έξι μηνών».

Η τροφή των αλόγων είναι αγριόχορτα, αλλά και διάφορα άλλα φυτά όπως θυμάρι και φύλλα. Σε δύσκολους καιρούς βολεύονται και με αγκάθια και κλαδιά. Όμως πολύ συχνά δεν βρίσκουν ούτε αυτά. Eνα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα αλογάκια είναι η υπερβόσκηση του βιότοπου όπου επίσης βόσκουν περίπου 18.585 αιγοπρόβατα.



Επίσης, ένα σοβαρό πρόβλημα είναι ο ανεξέλεγκτος τρόπος αναπαραγωγής των αλόγων. Oπως τονίζει στην «Κ» ο κ. Νίκος Κρητικός που εργάζεται στον Δήμο Σκύρου και έχει αναλάβει υπό την προστασία το αλογάκι, «συχνά τα θηλυκά ζευγαρώνουν με γαϊδούρια που επίσης υπάρχουν στο βουνό και είναι πιο ισχυρά από τα αλογάκια, οπότε παράγονται μουλάρια, που βέβαια μειώνουν τον ενεργό πληθυσμό». Απώλειες σε νεογέννητα πουλαράκια, επίσης υπάρχουν εξαιτίας των κακών συνθηκών διαβίωσης στο βουνό. Το 2002 γεννήθηκαν μόνο επτά αλογάκια, το 2003 μόνο 10, το 2004, 11 ενώ το 2005 οι γεννήσεις έπεσαν στις 5.

Σε συνεργασία με τον Δήμο Σκύρου που παραχώρησε την έκταση, έχουν περιφραχθεί 134 στρέμματα όπου θα φιλοξενούνται 3 αρσενικά και 15 θηλυκά και όπου θα εφαρμοστεί πρόγραμμα ελεγχόμενης αναπαραγωγής. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της πόλης Gembloux του Βελγίου που συμμετείχαν στην ημερίδα, εξέτασαν το DNA των αλόγων, για να διαπιστώσουν τον βαθμό αιμομιξίας του πληθυσμού. «Κάθε χρόνο τα θηλυκά, αν όλα πάνε καλά, κατεβαίνουν από το βουνό με ένα πουλαράκι, αλλά βέβαια κανείς δεν ξέρει ποιος είναι ο πατέρας. Eτσι συμβαίνουν πολλές αιμομιξίες που αλλοιώνουν τη ράτσα και γεννιούνται άλογα που εμφανίζουν ασθένειες ή είναι κακεχτικά», τονίζει ο κ. Κρητικός. Σύμφωνα με έρευνα που εκπονήθηκε από το ΑΠΘ, η αιμομιξία σε ένα προστατευόμενο πληθυσμό αυξάνει τον κίνδυνο εξαφάνισης, καθώς συνεπάγεται τη μείωση της ανθεκτικότητας και της γονιμότητας του πληθυσμού.



Το 2006, 26 από τους 55 ιδιοκτήτες των μικρόσωμων χαριτωμένων αλόγων δημιούργησαν σωματείο με την επωνυμία «Ένωση μικρόσωμης φυλής αλόγων Σκύρου» με σκοπό την ευζωία των αλόγων, την προώθηση των αιτημάτων των ιδιοκτητών και τη διατήρηση της φυλής.

Σύμφωνα με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, η δημιουργία της Ένωσης αποτελεί ένα σημαντικό βήμα καθώς, αν γίνουν συγκεκριμένες ενέργειες, θα έχει τη δυνατότητα να κρατάει γενεαλογικό βιβλίο για τα αλογάκια της Σκύρου. Ωστόσο, χρειάζεται συνολική αντιμετώπιση του θέματος για να μην χαθούν τα τελευταία άτομα αυτής της αρχέγονης ράτσας.



το κείμενο δημιουργήθηκε από Τάνια Γεωργιοπούλου 21/11/2006

Τα τελευταία δεδομένα για την τύχη των Σκυριανών ιππαρίων
(άρθρο του καθ. Θ. Αντίκα)

Το ιππάριο της Σκύρου είναι απ’ τις αρχαιότερες και πιο σπάνιες μικρόσωματικές φυλές ίππων του κόσμου. Δεν αναφέρεται σε αρχαίες πηγές, είναι όμως πιθανό να προέρχεται απ’ τη Θεσσαλική ή τη γειτονική της Πίνδου και να πέρασε στις Σποράδες το 18ο-19ο αι., ή πολύ νωρίτερα. Στη Εποχή του Χαλκού, το ιππικό του Αχιλλέα πέρασε απ’ τη Σκύρο καθ’ οδόν προς την Τροία (Ιλιάς Ι.668, Τ.326, 332). Η μικροσωμία του, όπως κι άλλων νησιώτικων φυλών (Shetland, Κίνας, Κασπίας, Chincoteague κ.α.), οφείλεται στη λιτή διατροφή, τις αντίξοες συνθήκες του περιβάλλοντος και τη συγγενική αναπαραγωγή που κατά τεκμήριο δημιούργησαν το γενότυπο και φαινότυπο του.

Γενετικές αναλύσεις στο Εργαστ. Φυσιολογίας Αναπαρ. Αγροτ. Ζώων του ΑΠΘ (Apostolidisetal, 2000) έδειξαν πως η φυλή της Σκύρου είναι η πιό ομοιογενής φυλή της Ελλάδος. Πιθανό μάλιστα το μικρόσωμο αυτό άλογο να ζούσε κι αλλού στην αρχαιότητα, αφού οι σωματομετρικές μελέτες παραστάσεων αλόγων (λ.χ. στον Παρθενώνα κ.α.) έδειξαν ότι στην κλασσική περίοδο ήδη υπήρχαν άλογα με το ίδιο περίπου ύψος (Αντίκας, 2000).

Η φυλή εκτρέφεται σχεδόν αποκλειστικά στο νησί, όπου στην απογραφή του ‘98 βρέθηκαν 137 άτομα. Με απόφαση του Υπ. Γεωργίας απαγορεύθηκε η εξαγωγή όποιου καθαρόαιμου ιππαρίου ύψους <110 εκ. γιατί εν τω μεταξύ ο πληθυσμός τους αφανίστηκε μεταπολεμικώς. Εκτός της Σκύρου εκτράφηκαν καθαρόαιμα ή διασταυρωμένα ιππάρια από παράνομες εξαγωγές, στο δε αγρόκτημα του ΑΠΘ και την Κέρκυρα (SilvaProject) διατηρούνται πυρήνες αναπαραγωγής (με 30 και 12 καθαρόαιμα ζώα αντίστοιχα) για τη διάσωση της φυλής. Η διαβίωση στο νησί είναι ελεύθερη το χειμώνα (στη θέση ‘Βουνό’), το δε θέρος μαζεύονται απ’ τους ιδιοκτήτες για δευτερεύουσες γεωργικές εργασίες, κυρίως μεταφορές κι αλώνισμα. Η συνήθεια αυτή συνετέλεσε δυστυχώς στη μείωση του πληθυσμού, ιδίως τους χειμώνες με άσχημο καιρό και έλλειψη τροφής. Σήμερα μερικοί ευσυνείδητοι ιδιοκτήτες διατηρούν ζώα από αγάπη και σεβασμό στην παράδοση, με συνέπεια όμως την αύξηση των αρσενικών (33,3%) σε σχέση με τα θηλυκά (66,7%), ως και την απουσία εκτομιών, αφού δεν βρέθηκε κανένας στην απογραφή. Ευτυχώς ο Δήμος και ο τοπικός ιππικός σύλλογος δημιούργησαν στάβλους και ιπποδρόμιο, για να συντηρούν όσα ζώα εγκαταλείπονται απ’ τους κυρίους τους για όποιο λόγο (παύση γεωργικής ενασχόλησης, κόστος συντήρησης, κ.α). Όμως απαιτείται η περίφραξη του οικότοπου, όπου θα διαβιούν τα ζώα ελεύθερα με στοιχειώδη διατροφή και πότιση το χειμώνα και θα γίνεται φυσική αναπαραγωγή. Τούτο γιατί δεν πρέπει με καμιά σύγχρονη μέθοδο να μεταβληθούν ριζικά οι συνθήκες στις οποίες διαβίωσε κι εξελίχθηκε γενετικά η φυλή για άγνωστο πόσους αιώνες.



Περιγραφή του φαινότυπου

Το ιππάριο της Σκύρου μπορεί να καταταγεί στο φαινότυπο του Κρητικού (ή Αιγαιικού) ίππου, του οποίου αποτελεί μικρογραφία. Το ύψος του είναι κατά μέσο όρο 109 εκ. στα αρσενικά και 107 εκ. στα θηλυκά (Πόνυ Α’). Κύριο χρώμα (ποσοστό 57%) είναι το ορφνό κι οι αποχρώσεις του όπως και στη φυλή Κρήτης, ακολουθούμενο απ’ το φαιό με τις αποχρώσεις του (19%), το ερυθρόφαιο (16%) και το ξανθό (7%). ‘Αλλα χρώματα, λ.χ. το ισαβέλλειο, υπάρχουν αλλά είναι σπάνια. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (λευκές κηλίδες κ.α.) υπάρχουν κυρίως στα ορφνά ζώα, ενώ κυριαρχούν οι ‘κορυφές’ (whorls, epis, cowlicks) στο κεφάλι, λαιμό, τράχηλο και σώμα. Το τελευταίο είναι μυώδες και συμπαγές με εντυπωσιακή δύναμη έλξης σε σχέση με το μέγεθος του, λεπτό και ωραίο κεφάλι, εντόνως όρθια μικρά αυτιά, μεγάλα μάτια και μυκτήρες. Ο τράχηλος είναι ευρύς, μυώδης με εξαιρετική δύναμη κι ευκαμψία, μακρυά χαίτη και προκόμη που συχνά καλύπτει τα μάτια. Ιδίως στους επιβήτορες φτάνει συχνά ως τα κάτω άκρα, η δε ουρά είναι θυσανωτή και φτάνει συχνά ως τις οπλές. Άλλα κοινά χαρακτηριστικά είναι η ισχυρή κράση, η ζωηράδα, η εξυπνάδα, η ελαστικότητα, η αντοχή, η ταχύτητα και η λιτοδιαίτη φύση, πράγμα που κάνει το ιππάριο ιδεώδες για την εκπαίδευση μικρών παιδιών στα οποία φαίνεται πως έχει αδυναμία. Ως τη δεκαετία του 70-80, πολλοί ιππικοί όμιλοι διατηρούσαν ιππάρια για το σκοπό αυτό, ατυχώς όμως τούτο δεν έτυχε υποστήριξης απ’ το Υπ. Γεωργίας, τη Φίλιππο Ένωση ή την Ελληνική Ομοσπονδία Ιππασίας (λ.χ. με θέσπιση κινήτρων και επάθλων σε αγώνες ελληνικών ίππων) με άμεση συνέπεια την εγκατάλειψη του. Ευτυχώς ιπποδρομίες γίνονται παραδοσιακά στη Σκύρο--προς τιμή των ντόπιων--κάθε Αύγουστο, όπου συμμετέχουν κυρίως παιδιά του νησιού αλλά κι άλλων περιοχών. Αυτοί ακριβώς οι αγώνες συντέλεσαν σημαντικά στη διάσωση της φυλής και πρέπει να συνεχιστούν έστω υπό μορφή ιστορικών / θρησκευτικών πορειών.



Αναπαραγωγή

Η ενήβωση του ιππαρίου είναι πρώιμη, σχεδόν από το πρώτο έτος της ηλικίας του, η δε περίοδος αναπαραγωγής αρχίζει νωρίς την άνοιξη και κρατά ως το καλοκαίρι. Λόγω του μεγάλου αριθμού επιβητόρων οι ιδιοκτήτες φοράδων έχουν τη δυνατότητα επιλογής μεγάλου φάσματος αρσενικών φαινοτύπων, εφ’ όσον βέβαια σταβλίζουν τα ζώα τους. Αντίθετα την περίοδο ελεύθερης διαβίωσης των ζώων στο ‘Βουνό’ (Οκτώβριο ως Μάιο), οι επιβάσεις είναι τυχαίες, εξαρτώμενες απ’ την ομάδα (‘χαρέμι’) του επιβήτορα όπου ανήκει η φοράδα. Οι τοκετοί γίνονται την άνοιξη για όσα ζώα αφήνονται ελεύθερα το χειμώνα, γεγονός που επιτρέπει τους ιδιοκτήτες να χρησιμοποιούν τις φοράδες για γεωργικές εργασίες το θέρος, αφού τα πουλάρια είναι ήδη μεγάλα και τις ακολουθούν. Τα προβλήματα αναπαραγωγής που διαπιστώνονται στο νησί είναι κυρίως τα εξής:

α) ηείσοδος όνων-επιβητόρων στην ελεύθερη αγέλη ιππαρίων του ‘Βουνού’, που επειδή είναι πολύ ‘δραστήριοι’ γονιμοποιούν τις φοράδες Σκύρου, με συνέπεια τη γέννηση πιό πολλών ημιόνων σε σχέση με πώλους. Είναι αναγκαία η περίφραξη έστω τμήματος των λειμώνων βοσκής, για να ελέγχεται η είσοδος όνων κατά την περίοδο αναπαραγωγής

β) η αδυναμία προγραμματισμού συζεύξεων στην ελεύθερη διαβίωση, αφού η επιλογή γίνεται από το δεσπόζοντα επιβήτορα κάθε αγέλης, ή δευτερευόντως από τη φοράδα, και σε κάθε περίπτωση είναι αδύνατο να προβλεφθεί. Είναι αναγκαία η δημιουργία Stud-book με τα προϊόντα κάθε επιβήτορα, ώστε η επιλογή να γίνεται με επιστημονικό τρόπο

γ) ο σταβλισμός πολλών αλόγων λόγω περιορισμού των γεωργικών ασχολιών αλλά και γιατί πολλοί ιδιοκτήτες δεν θέλουν γέννες των φοράδων τους για οικονομικούς λόγους, πράγμα που οδηγεί στον περιορισμό των γεννήσεων, στη μείωση του ποσοστού νεαρών ιππαρίων και στη στασιμότητα του εν γένει ίππειου πληθυσμού στο νησί.



Προοπτικές εξέλιξης

Παλιότερα οι ντόπιοι αγρότες ή κτηνοτρόφοι άφηναν τ’ άλογα τους ελεύθερα κατά τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές (για να φυτρώσει η βλάστηση) σε μια βραχώδη, ξηρική και θαμνώδη περιοχή του νησιού, το ‘Βουνό’, όπου διαβιούσαν μέχρι το Μάιο. Κάθε ιδιοκτήτης τότε έπιανε τα δικά του και τα χρησιμοποιούσε για μεταφορά προϊόντων και ανθρώπων. Στο μεταξύ η διατροφή αφορούσε στη βλάστηση του ‘Βουνού’ περιορίζοντας έτσι το κόστος. Αποτέλεσμα αυτού του συστήματος διαχείρισης ήταν να μην υπάρχουν στάβλοι, αλλ’ απλώς η θερινή διατήρηση των αλόγων στην ύπαιθρο, δεμένων με τριχιά απο το πόδι. ‘Οσο για τη χειμερινή διαβίωση ήταν σκληρή κι ανεπαρκής, με αποτέλεσμα την παρέμβαση του Υπ. Γεωργίας, που καθιέρωσε ετήσια επιδότηση κατά κεφαλή με σκοπό να διευκολύνει οικονομικά και να παρακινήσει τους ιδιοκτήτες να ενσταβλίζουν τα ζώα τους το χειμώνα. Η πρόθεση του Υπ. Γεωργίας ήταν καλή, αλλά προσέκρουσε στο ‘ελληνικό δαιμόνιο’, δηλ. την εξυπνάδα πολλών ιδιοκτητών να εισπράττουν επιδοτήσεις και συγχρόνως να στέλνουν τα ζώα τους στο ‘Βουνό’ χωρίς να χτίζουν στάβλους. Ευτυχώς τελευταία μειώθηκαν τα άλογα που στέλνονται στο ‘Βουνό’ το χειμώνα, γιατί οι ιδιοκτήτες κατάλαβαν επιτέλους ότι τα ζώα τους επιστρέφουν από κει σε πολύ κακή κατάσταση και συχνά στείρα, ή γονιμοποιημένα από όνους. Με την αύξηση των σταβλισμένων ζώων, πράγμα στο οποίο βοήθησε κι ο Δήμος Σκύρου, ο πληθυσμός της φυλής παρουσιάζει μικρή αύξηση, όχι όμως αρκετή βάσει του αριθμού των φοράδων.

Η τάση των Σκυριανών να διατηρούν ιππάρια λόγω παράδοσης, κοινωνικής προβολής και διατήρησης της κληρονομιάς του νησιού, καθώς και η διατήρηση ιππαρίων στην ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά (λ.χ. Κέρκυρα κ.α), δημιουργεί ελπίδες για περαιτέρω ανάπτυξη αυτής της σπάνιας φυλής. Πυρήνας αυτής της ανάπτυξης είναι το Εργαστ. Φυσιολογίας Αναπαραγωγής Αγροτικών Ζώων στο Αγρόκτημα του ΑΠΘ, που διατηρεί 5 επιβήτορες και 35 φοράδες και για πέντε χρόνια τώρα διοχετεύει κατάλληλο γενετικό υλικό επιβητόρων σε φορείς ή / και ιδιώτες που διαθέτουν φοράδες φυλής Σκύρου. ‘Έτσι υπάρχουν ελπίδες πως στην επόμενη τετραετία θα αυξηθεί σημαντικά ο πληθυσμός των ιππαρίων και θα εκλείψουν οι πιθανότητες εξαφάνισης της που το 1998 ήταν οριακές, αφού η ύπαρξη πληθυσμού γύρω στα 100 μέλη είναι η ‘κόκκινη γραμμή’ κινδύνου προς εξαφάνιση για όποιο είδος θηλαστικού. Βέβαια είναι άκρως απαραίτητη η δημιουργία γενεαλογικού βιβλίου (Stud book) από την Ομοσπονδία Παραδοσιακής Ιππικής ή του Δήμου Σκύρου, που θα περιλάβει την καταγραφή όλων των ιππαρίων της χώρας, θα βοηθήσει στη γενετική επιλογή συζεύξεων και θα διευρύνει τον οικότοπο διαβίωσης τους σε άλλες νησιώτικες περιοχές της χώρας εκτός των Σποράδων.


Theo G. Antikas, PhD
Anatomy & Physiology
Skagit Valley College

Νέες απόψεις για τα προγράμματα αποπαρασίτωσης

Ένα ετήσιο πρόγραμμα αποπαρασίτωσης για κάθε στάβλο, φάρμα ή οικιακό άλογο είναι απαραίτητο στοιχείο για τη διατήρηση καλής υγείας των αλόγων.

Μια αποτελεσματική εφαρμογή καταπολέμησης παρασίτων όταν το άλογο έχει προσβληθεί και παρουσιάζει συμπτώματα κολικού, χάσιμο βάρους (ενώ τρώει κανονικά) και διάρροια είναι για παράδειγμα ο συνδυασμός της πάστας Equest (moxidectin) σε τριμηνιαία βάση με τη πάστα Equitape (praziquantel) κάθε δίμηνο.

Ένα εντατικό πρόγραμμα αποπαρασίτωσης όπως περιγράφηκε παραπάνω είναι ιδανικό σε στάβλους με πολλά αθλητικά άλογα. Η αποπαρασίτωση πρέπει να γίνεται την ίδια ημέρα σε όλα τα άλογα ενώ στα νέο εισερχόμενα άλογα πρέπει να εφαρμόζεται αποπαρασίτωση με την άφιξη στο στάβλο.
Σε νέα άλογα για τα οποία δεν γνωρίζουμε τι πρόγραμμα αποπαρασίτωσης είχαν στο προηγούμενο στάβλο / ιδιοκτήτη θα πρέπει να εφαρμόζεται μια ελαφρά αποπαρασιτική λύση όπως για παράδειγμα pyrantel (Stongid-P, Pyratape).

Επίσης η εφαρμογή των σύγχρονων αποπαρασιτικών φαρμάκων είναι προτιμότερη από τα παλαιότερα του είδους benzimidazoles διότι έρευνες έχουν αποδείξει ότι πολλά είδη σκουληκιών έχουν ανάπτυξη ανοσία στις παλαιότερες πάστες, (Panacur και Telmin).

Οι ιππίατροι επίσης συνιστούν τα άλογα μετά την αποπαρασίτωση να περιορίζονται για 48 ώρες εκτός των χώρων βοσκής για περιβαλλοντικούς λόγους.

Τα μοντέρνα αποπαρασιτικά είναι ιδιαίτερα τοξικά, χωράφια που έχουν χρησιμοποιηθεί παλαιότερα για βοσκή αλόγων στα οποία είχαν εφαρμοστεί για παράδειγμα πάστες που περιέχουν avermectins και βρίσκονται κοντά σε λίμνες ή ποτάμια είναι επικίνδυνα για ψάρεμα. Ακόμη σκυλιά που έχουν φάει πάστες Equest ή Equitape μπορεί να πεθάνουν. Τέλος μετά τη χρήση αποπαρασιτικών θα πρέπει να πλένουμε πολύ καλά κάθε σημείο ανθρώπινου δέρματος που είχε επαφή με τη πάστα.

Σε ένα στάβλο με στατικό αριθμό αλόγων για μεγάλη περίοδο δεν είναι αναγκαία η εφαρμογή εντατικού προγράμματος αποπαρασίτωσης (όπως περιγράφηκε στην αρχή), ειδικά αν γίνεται προσεκτικός καθαρισμός της κοπριάς των αλόγων από τα χωράφια βοσκής.
Σε τέτοιους στάβλους όπου τα άλογα που φιλοξενούνται είναι μόνιμα και δεν αλλάζουν συχνά, οι ιππίατροι προτείνουν τα εξής:

Δύο φορές την εβδομάδα καθαρισμός της κοπριάς από τους χώρους βοσκής
Αποπαρασίτωση με ελαφρές αποπαρασιτικές πάστες
Ετήσιο έλεγχο αίματος για σκουλήκια
Ετήσιο έλεγχο φρέσκιας κοπριάς για αυγά (τουλάχιστον 3 μήνες μετά το τελευταίο αποπαρασιτισμό)
Το παραπάνω πρόγραμμα συντήρησης διατηρεί την καλή υγεία των αλόγων ενώ το αποπαρασιτικό πρόγραμμα μπορεί άμεσα να διαμορφωθεί σε μια εντονότερη εφαρμογή εφόσον οι αιματολογικές εξετάσεις παρουσιάσουν πρόβλημα ή η ανάλυση της κοπριάς αυξημένο αριθμό αυγών.

Η διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού αποπαρασιτικού προγράμματος για κάθε περίπτωση, (πολυπληθείς στάβλοι, μικροί στάβλοι, φάρμες, οικιακά άλογα, κλπ), γίνεται πάντα με τη συμβολή του ιππίατρου ο οποίος πρέπει να γνωρίζει την οργάνωση του στάβλου, το πρόγραμμα και τους χώρους βοσκής των αλόγων.


Θέμα από Βρετανικό κτηνιατρικό έντυπο των Mayes & Scrine, Μάρτιος 2006.

Ο κύκλος ζωής του αλόγου

Η ηλικία στην οποία τα άλογα είναι οργανικά ικανά να τεκνοποιήσουν διαφέρει ανάλογα με το φύλλο, οι φοράδες ζευγαρώνουν μεταξύ 18 μηνών και 2 ετών αλλά μόνο μετά τα τρία τους χρόνια μπορούν να γεννήσουν.

Τα αρσενικά άλογα (επιβήτορες), αντίστοιχα σε ηλικία ενός έτους μπορούν να τεκνοποιήσουν αλλά όταν αυτά είναι ενσταβλισμένα δεν τα χρησιμοποιούμε για αναπαραγωγή νωρίτερα από τεσσάρων ετών. Οι θηλυκές έρχονται σε περίοδο κατάλληλη για ζευγάρωμα συνήθως κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού κάθε 3 εβδομάδες. Σε αυτό το διάστημα οι φοράδες αποδέχονται τα αρσενικά μόνο για 5 ημέρες περίπου. Η συμπεριφορά τους αλλάζει και μπορεί να γίνει ατίθαση και νευρική.

Το όριο ηλικίας για τεκνοποίηση διαφέρει ανάλογα τη φυλή του αλόγου αλλά σε γενικές γραμμές στις ενσταβλισμένες φοράδες διαρκεί μέχρι τα 15 χρόνια τους. Η εγκυμοσύνη κρατά 11 μήνες και όπως συμβαίνει στους ανθρώπους , το έμβρυο διαμορφώνεται στους πρώτους μήνες ενώ πρός το τέλος της εγκυμοσύνης αναπτύσσεται σε γρήγορους ρυθμούς. Το φύλλο του εμβρύου διαμορφώνεται στον 4ο μήνα καθώς επίσης το σώμα και τα νύχια του. Στούς 6 μήνες εγκυμοσύνης το έμβρυο είναι σχεδόν 61 εκατοστά με πλήρες τρίχωμα. Στους 8 μήνες ζυγίζει περίπιου 18 κιλά και αρχίζουν να σχηματίζονται η ουρά και η χαίτη. Στους επόμενους μήνες μέχρι τη γέννηση η ανάπτυξη του εμβρύου είναι αλματώδης ώσπου στον εντέκατο μήνα το έμβρυο πέρνει μόνο του θέση κατάλληλη για τη γέννα ώστε το κεφάλι και τα πόδια να γεννηθούν πρώτα.

Δίδυμα έμβρυα είναι σπάνιο να γεννηθούν και έχουν μεγάλα ποσοστά θνησιμότητας. Τα περισσότερα πουλάρια γεννιούνται τους πρώτους μήνες του καλοκαιριού όταν ο καιρός είναι ζεστός και η τροφή άφθονη. Η γέννα είναι συνήθως εύκολη χωρίς επιπλοκές ενώ η μητέρα γλύφει προσεκτικά το νεογέννητο πουλάρι ώστε να το καθαρίσει και να τονώσει τη κυκλοφορία του αίματος. Μέσα σε μισή ώρα από το τη γέννηση το πουλάρι μπορεί να σταθεί όρθιο ενώ γρήγορα μαθαίνει να περπατά και να βαδίζει στο πλάι της μητέρας του. Στην αρχή δείχνει λίγο ασταθές και άτσαλο καθώς τα πόδια του δεν είναι ακόμη δυνατά. Το σώμα του καλύπτεται από ένα μαλακό ελαφρύ τρίχωμα με κοντή και άτακτη χαίτη και ουρά.. Το πρόσωπό του είναι πλατύ με μεγάλα μάτια ενώ συνήθως τα πουλάρια γεννιούνται χωρίς δόντια αν και σε μερικά έχουν ήδη εμφανιστεί ή διαμορφώνονται μέσα σε λίγες μέρες τα πρώτα δύο επάνω δόντια. Μέσα σε 5 ή 6 εβδομάδες εμφανίζονται δύο μπροστινά δόντια στη κάτω γνάθο ενώ στους 9 με 10 μήνες το πουλάρι έχει σχηματισμένη μία πλήρης σειρά από τα πρώτα του δόντια. Μέχρι τα 5 του χρόνια τα δόντια αυτά θα αντικατασταθούν από νέα δυνατά τα οποία όσο το άλογο γερνάει θα μακραίνουν. Γι' αυτό απαιτείται η συχνή παρακολούθηση και φροντίδα του αλόγου από οδοντίατρο. Τα ενήλικα άλογα έχουν 24 πίσω και 12 μπροστινά δόντια ενώ τα αρσενικά έχουν ένα επιπλέον σετ τεσσάρων δοντιών το οποίο εμφανίζεται στα 4 χρόνια τους δύο στην επάνω γνάθο και δύο στην κάτω.

Σε 5 εβδομάδες μετά τη γέννηση τα πόδια του πουλαριού έχουν δυναμώσει και σε 6 εβδομάδες μπορεί να φάει χόρτο αλλά θα συνεχίσει να θηλάζει μέχρι την ηλικία των 5-6 μηνών. Το γάλα της μητέρας είναι πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία και θα το προστατεύσουν από μολύνσεις. Μέχρι τη στιγμή του απογαλακτισμού το πουλάρι έχει διαμορφώσει το σώμα του σχεδόν όσο και το ενήλικο άλογο με τα νύχια και τους μύωνες ολοκληρωμένα και το τρίχωμά του σκληρότερο όπως των ενήλικων.

Μέχρι τα 3 του χρόνια το πουλάρι έχει ήδη σχηματίσει μακριά και δυνατά πόδια και κόκκαλα. Τα περισσότερα άλογα είναι έτοιμα να εργαστούν συνήθως πρίν τα 3 τους χρόνια αλλά εάν αρχίσουμε να δουλεύουμε ένα νέο άλογο πρίν να ωριμάσουν τα κόκκαλά των ποδιών του μπορεί να προκαλέσουμε μόνιμη βλάβη. Σε ένα ενήλικο άλογο η απόσταση μεταξύ της ακρωμίας και του ώμου είναι περίπου ίδια με την απόσταση του ώμου από το έδαφος.

Τα άλογα είναι σε θέση να δουλέψουν μέχρι την ηλικία των 20 ετών, ενώ όσο γερνάνε παρουσιάζουν και όλα τα ζώα δυσκολίες στο κυκλοφοριακό, την πέψη, τα δόντια τους πέφτουν και η όραση αδυνατίζει. Στα ενσταβλισμένα άλογα είναι ευκολότερο να παρατηρηθούν τα συμπτώματα γήρανσης και να διατηρήσουμε την υγεία τους και την ποιότητα ζωής τους μέχρι το τέλος. Όταν αντίθετα τα άλογα βρίσκονται ελεύθερα στη φύση μόλις τα δόντια τους δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μασήσουν τη τροφή τους ο θάνατος είναι αναπόφεκτος.

(Πληροφορίες από βιβλίο του Collins Gem)

Η μάστιγα του στρεπτόκοκκου

Ανησυχητική αύξηση κρουσμάτων στρεπτόκοκκου, (strangles), έχει παρατηρηθεί στη Μ. Βρετανία και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.

Η ασθένεια τείνει να πάρει μέγεθος επιδημίας κυρίως λόγω της δύσκολης διάγνωσης αφού στα πρώτα στάδια ένα άλογο με στρεπτόκοκκο παρουσιάζει υγιές τρίχωμα, λαμπερά μάτια και ενεργητικά αυτιά. Η πάθηση συγκρίνεται αντίστοιχα με την ανθρώπινη ασθένεια της πανούκλας και αναπτύσσεται από το βακτήριο του στρεπτόκοκκου, (streptococcus equi). Είναι ιδιαίτερα κολλητική, μεταδίδεται από την μία σταβλική εγκατάσταση στην άλλη και σκοτώνει ένα 10% των αλόγων που μολύνονται. Συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, ανορεξία, υγρά από τη μύτη, πυώδη αποστήματα καθώς η νόσο προχωράει ενώ στα τελευταία στάδια πρήξιμο στους λεμφαδένες που προκαλεί ασφυξία.

Στις περισσότερες των περιπτώσεων η ασθένεια παραμένει στην περιοχή του κεφαλιού αλλά έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις μετάστασης και σε άλλα σημεία του σώματος.

Τα άλογα μπορεί να είναι φορείς της ασθένειας δίχως να παρουσιάζουν συμπτώματα και επομένως να τη μεταδίδουν σε άλλα.

Μια επίθεση στρεπτόκοκκου σε ένα σταβλικό κέντρο σημαίνει οικονομική καταστροφή αφού συχνά η επιχείρηση πρέπει να παραμείνει κλειστή για αρκετούς μήνες. Η επώαση της νόσου διαρκεί 7 με 14 ημέρες αλλά επειδή τα άλογα μπορεί να είναι φορείς, κρούσματα εμφανίζονται μέχρι και μετά 3 εβδομάδων. Η μετάδοση της ασθένειας γίνεται μέσω κοινών ποτίστρων / ταΐστρων, επαφή μεταξύ των αλόγων, μέσω ανθρώπινης επαφής και κοινής ιπποσκευής.

Οι επιστήμονες ερευνούν την δημιουργία μιας νέας εξέτασης αίματος η οποία θα βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου.

Καθώς τα αντιβιοτικά δεν μπορούν να εισχωρήσουν στο κέντρο των αποστημάτων διότι δεν περνάει ροή αίματος, η θεραπεία δεν είναι ξεκάθαρη. Mόνο εφόσον τα αντιβιοτικά παραχθούν έγκαιρα, πριν δηλαδή προλάβουν τα αποστήματα να μεγαλώσουν και να εξαπλωθούν, η θεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματική, γι'αυτό η έγκαιρη διάγνωση είναι ο σημαντικότερος παράγοντας επιτυχίας η μή στην αντιμετώπιση της νόσου.

Οι ιππίατροι τέλος διενεργούν έρευνες αξιολόγησης ενός νέου ενδομυϊκού εμβολίου κατά του στρεπτόκοκκου.

Πέμπτη 17 Ιουλίου 2008

Σκηνές από την ορεινή Ναυπακτία

Σκηνές από την καθημερινή ζωή των κτηνοτρόφων της ορεινής Ναυπακτίας. Άνθρωποι που έχουν βιώσει πολλά στο πέρασμα του χρόνου και έχουν ζήσει στη φύση και πολλές φορές από την φύση... Ελάτε να τους γνωρίσετε.... Την φιλοξενία θα την ζήσετε από την πρώτη στιγμή.

Η Αλεξάνδρα με τον Βλάγκο


Η αμαζόνα που καταφέρνει να κλέψει τις εντυπώσεις αλλά και τα θερμά χειροκροτήματα όλων όσων την αντικρύζουν. Η Αλεξάνδρα είναι από τις καλύτερες αναβάτριες που έχει αναδείξει η Δυτική Στερεά Ελλάδα. Ξέρει πολύ καλά να "κουμαντάρει" τα άλογα και μπράβο της γιατί δίνει το παρόν σε πολλές εκδηλώσεις.

Μια εικόνα… χίλιες λέξεις….

Ένα αγόρι που είχε γνωρίσει το άλογο μέσα από τα βιβλία και από εικόνες, συναντά ένα στα Ρουπάκια….Αν και θα περίμενε κανείς να φοβηθεί το παιδί από το άλογο, αυτό αμέσως το πλησίασε και το χάιδεψε.. και οι δύο χαλαρώνουν με τα βλέμματά τους να συναντιούνται και να επικοινωνούν σαν να γνωρίζονται χρόνια … το παιδί μαθαίνει από κοντά τι είναι το άλογο και σίγουρα θα του μείνει για πάντα στο μυαλό του αυτή η συνάντηση.Αν αυτή η εικόνα σας αφήνει αδιάφορους, τότε μάλλον δεν αγαπάτε το άλογο.. ή τα παιδιά…

Η συμβουλή μας είναι να φέρετε τα παιδιά σας να γνωρίσουν το άλογο και να δούν από κοντά την ομορφιά του, τις ιδιοτροπίες του και να απολαύσουν την χάρη του…. Για να μην γνωρίσει η νέα γενιά τα άλογα μέσα από ντοκιμαντέρ και βιβλία…


Δευτέρα 14 Ιουλίου 2008

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑ


Εορτή της Αγίας Κυριακής και 4 ιππείς με τα άλογά τους ξεκίνησαν από το δ.δ. Καταφύγιο και κατέληξαν στην Αγία Κυριακή Λεπτοκαριάς του Δήμου Πυλήνης. Ανάμεσα στα έλατα και με ήχους από τα κουδούνια των κοπαδιών να τους συνοδεύουν οι Αντώνης Μουχτούρης, Κώστας Ράμμος, Λεωνίδας Κωσταδήμας και Σωτήρης Καρέλης έφθασαν στο εκκλησάκι και αφού χειροκτορήθηκαν από τους χιλιάδες προσκυνητές που βρίσκονταν στην περιοχή, ο ιερέας του χωριού ανέγνωσε την ευχή σε άλογα και αναβάτες. Ήταν υπέροχα και μαγευτικά καθώς δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουμε τοπία εκπληκτικά και όμορφα που αν και δίπλα μας δεν μπορούσαμε να δούμε. Αν θέλετε και εσείς να επισκεφθείτε τα μέρη μας, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας. Σας περιμένουμε.....