ΤΟ ΟΧΙ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΑ

28η Οκτωβρίου του 1940. Για τους Ιταλούς η 18η επέτειος από την φασιστική «πορεία προς τη Ρώμη», που έφερε, το 1922, τον Μουσολίνι στην εξουσία. Στις 3.00 τα ξημερώματα, ο Ιταλός πρεσβευτής στην Αθήνα Γκράτσι, επισκέπτεται, στο σπίτι του τον Ιωάννη Μεταξά και του επιδίδει τελεσίγραφο που ζητά, εντός τριών ωρών, την ελεύθερη διέλευση και στάθμευση των ιταλικών στρατευμάτων στην Ελλάδα.

Με τη γαλλική φράση « Alors, c ' est la guerre », που σημαίνει « Πόλεμος λοιπόν », ο δικτάτορας Μεταξάς απορρίπτει το ιταλικό τελεσίγραφο και απευθύνει διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό.

Προς τον ελληνικόν λαόν,

Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν διά την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της. Μολονότι επεδείξαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην, προς όλους, η Ιταλία μη αναγνωρίζουσα εις ημας το δικαίωμα να ζώμεν ως ελεύθεροι Έλληνες μου εζήτησεν σήμερον την 3ην πρωινήν ώραν, την παράδοσιν τμημάτων του εθνικού εδάφους κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν ότι προς κατάληψιν αυτών η κίνησις των στρατευμάτων της. θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα εις τον Ιταλόν Πρέσβυν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ' εαυτό και τον τρόπον με τον οποίον γίνεται τούτο ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος.

Έλληνες,

τώρα θα αποδείξωμεν εάν είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας, την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλον το Έθνος ας εγερθή σύσσωμον, αγωνισθήτε διά την Πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά σας, και τα ιεράς μας παραδόσεις.

Νυν υπέρ πάντων ο αγών

Ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως

Ιωάννης Μεταξάς


Αρχίζει έτσι η ιταλική επίθεση κατά της Ελλάδας στο αλβανικό μέτωπο, την ίδια ώρα που ο λαός διαδηλώνοντας στους δρόμους της Αθήνας κατά της φασιστικής Ιταλίας, τρέχει με ενθουσιασμό να καταταγεί και να πολεμήσει και έχοντας ουσιαστικά με την ήδη διαμορφωμένη ψυχολογία του, μετά τον τορπιλισμό της Έλλης τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, επιβάλλει εκείνος το "γαλλόφωνο όχι" του Μεταξά.

Δύο ημέρες μετά, 30 Οκτωβρίου 1940, από το Γενικό Στρατηγείο στο Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία, ο "πατριώτης" Μεταξάς θα παραδεχθεί ουσιαστικά τους αληθινούς λόγους που οδήγησαν στο ΟΧΙ, απευθυνόμενος προς τους ιδιοκτήτες εφημερίδων και αρχισυντάκτες του Αθηναϊκού Τύπου. Θα εξομολογηθεί με ειλικρίνεια το δίλημμά του, κήρυξη πολέμου ή ανατροπή του από το λαό, σ΄ένα κείμενο απ΄αυτά που πολλοί ιστορικοί και αναλυτές "ξεχνούν" να συμπεριλάβουν στα σημαντικότερα της εποχής.